Şu anda, SARS-CoV-2 enfekte hastaların konakçı doğal bağışıklık durumu hakkında sadece sınırlı bilgi mevcuttur. Bu literatür araştırmasında, SARS-CoV ve MERS-CoV salgınından öğrenilen bilgileri kullanarak enfeksiyonun immünoloji tarafına odaklanılmıştır.

Wuhan'da 99 vakanın incelendiği bir raporda, artan toplam nötrofil (%38), azalan toplam lenfosit (%35), artan serum IL-6 (%52) ve artan c-reaktif protein (%84) seviyelerinin olduğu tespit edilmiştir (Zhou vd. 2020). Wuhan'da 41 hasta üzerinden düzenlenen başka bir raporda, total nötrofillerin artması, total lenfositlerin azalmasının yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) bulunan hastalar ve bulunmayan hastalar kıyaslandığında istatistiksel olarak farklı olduğu ortaya çıkmıştır. Nötrofillerin artması ve lenfositlerin azalması ayrıca hastalık şiddeti ve ölüm ile bağlantılıdır. Ayrıca, YBÜ bakımına ihtiyaç duyan hastalarda birçok doğal sitokin olan IP-10, MCP-1, MIP-1A ve TNFα'nın plazma seviyeleri daha yüksektir (Huang vd. 2019). Bu klinik özellikler, hastalığın ilerlemesinde ve şiddetinde yüksek derecede pro-enflamatuar durumun yer alma olasılığını düşündürmektedir. Pro-enflamatuar sitokinlerin serum seviyelerindeki bu yüksek artış, SARS-CoV ve MERS-CoV enfeksiyonunda da gözlenmiştir ve bu da benzer bir sitokin fırtınası (cytokine storm) aracılı hastalık şiddetini göstermektedir (Wong vd. 2004, Mahallawi vd. 2018).

Viral enfeksiyona karşı doğal bağışıklık tepkisi, interferon (IFN) tip I tepkilerine dayanır. SARS-CoV ve SARS-CoV-2, anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) giriş reseptörünü kullanırken, MERS-CoV, spesifik bir reseptör olarak dipeptidil peptidaz 4 (DPP4) kullanır (Zhou vd. 2020). SARS-CoV-2'nin varsayılan reseptörü ACE2, çoğunlukla akciğerde tip 2 alveoler hücreler olarak adlandırılan küçük bir alt hücre tiplerinde eksprese edilir (Zhu vd. 2019). SARS-Co-V'nin makrofajları ve T hücrelerini doğrudan enfekte ettiği bildirilmiştir (Perlman ve Dandekar 2005). SARS-CoV-2'nin herhangi bir bağışıklık hücresini enfekte edip etmediği hala bilinmemektedir. ACE2 potansiyel hedef bağışıklık hücrelerinde minimal olarak ifade edilirse, başka reseptörlerin mevcut olması veya antikora bağımlı artış gibi başka bir hücresel giriş modunun kullanılması mümkün olabilir (Prompetchara vd. 2020).

SARS-CoV-2 enfeksiyonu sırasında öngörülen konakçı bağışıklık tepkilerinde; aerosoller ile alınan SARS-CoV-2’nin alımı, hedef hücrelerde eksprese olan ACE2 enfeksiyonuna yol açar. Virüs, kontrolsüz viral replikasyon ile sonuçlanan antiviral IFN yanıtlarını azalmasına sebep olabilir. Pro-enflamatuar sitokinlerin yüksek miktarda üretimi sırasında nötrofiller ve monositler/makrofajların influksu ile sonuçlanır. Akciğerin immünopatolojisi “sitokin fırtınalarının” bir sonucu olabilir. Spesifik Thl / Th17 aktive edilebilir ve enflamatuar yanıtların şiddetlenmesine katkıda bulunur. B hücreleri / plazma hücreleri virüsleri nötralize etmeye yardımcı olabilecek SARS-CoV-2'ye spesifik antikorlar üretir (Prompetchara vd. 2020).

KAYNAKÇA

Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020;395:497–506.

Mahallawi WH, Khabour OF, Zhang Q, Makhdoum HM, Suliman BA. MERS-CoV infection in humans is associated with a pro-inflammatory Th1 and Th17 cytokine profile. Cytokine. 2018;104:8-13.

Perlman S, Dandekar AA. Immunopathogenesis of coronavirus infections: implications for SARS. Nat Rev Immunol. 2005;5(12):917-27.

Prompetchara, E., Ketloy, C., Palaga, T. Immune responses in COVID-19 and potential vaccines: Lessons learned from SARS and MERS epidemic, Asian Pac J Allergy Immunol DOI 10.12932/AP-200220-0772

Wong CK, Lam CW, Wu AK, Ip WK, Lee NL, Chan IH, et al. Plasma inflammatory cytokines and chemokines in severe acute respiratory syndrome. Clin Exp Immunol. 2004;136(1):95-103.

Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W, et al. A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin. Nature [Preprint]. 2020 [cited 2020 Feb 15]: [15 p.]. Available from: https://doi.org/10.1038/s41586-020-2012-7

Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W, et al. A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin. Nature [Preprint]. 2020 [cited 2020 Feb 15]: [15 p.]. Available from: https://doi. org/10.1038/s41586-020-2012-7

Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al. A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019. N Engl J Med. 2020; 382(8):727-33.