Dünya Sağlık Örgütü: “Sokağa Çıkma Yasağı” çok erken kaldırılırsa ‘ölümcül yeniden diriliş'e yol açabilir.'
Evcil hayvanlar koronavirüs ile bulaşabilir ve öyleyse onu diğer hayvanlara veya insanlara yayabilir mi?
60 dakikada tanı koyan yerli test kiti
Türkiye’de Sokağa Çıkma Yasağı
Koronavirüs aşısı eylülde hazır olabilir
Fransa'da Covid-19 tedavisinde klorokin
Dünya Sağlık Örgütü: “Sokağa Çıkma Yasağı” Çok Erken Kaldırılırsa ‘Ölümcül Yeniden Diriliş'e Yol Açabilir.'
Dünya Sağlık Örgütü şefi, koronavirüs kilitleme önlemlerini çok erken kaldırmak enfeksiyonlarda "ölümcül yeniden diriliş" yaratabileceği konusunda uyardı.Tedros Adhanom Ghebreyesus, ülkelerin ekonomik etkiyle mücadele ederken bile kısıtlamaları hafifletme konusunda dikkatli olmaları gerektiğini söyledi.
Avrupa'nın en kötü hit ülkeleri olan İspanya ve İtalya, kilitlenmeleri devam ederken bazı önlemleri rahatlatıyor. Dünyada 1.6 milyon koronavirüs vakası ve 101.000 ölüm var. Cenevre'deki bir sanal haber konferansında konuşan Dr. Tedros, bazı Avrupa ülkelerindeki salgınların "hoşgeldin yavaşlama" olduğunu söyledi. DSÖ'nün kısıtlamaları hafifletmek için stratejiler oluşturmak üzere hükümetlerle birlikte çalıştığını, ancak bunun çok erken yapılmaması gerektiğini söyledi. "Kısıtlamaların çok hızlı kaldırılması ölümcül bir dirilişe yol açabilir. Doğru şekilde yönetilmezse, iniş yolu yukarı kadar tehlikeli olabilir." dedi.
İspanya ve İtalya kısıtlamaları nasıl hafifletiyor?
İspanya hükümeti, inşaat ve fabrika üretimi de dahil olmak üzere bazı temel olmayan işçilerin pazartesi günü işlerine dönmelerine izin vermeye hazırlanıyor. İspanya en düşük günlük ölüm oranını 17 günde cuma günü olarak kaydetti ve 605 kişi öldü. Son rakamlara göre, İspanya şimdi virüsle ilgili 15.843 ölüm kaydetti. Ancak hükümet, Paskalya'yı uzun hafta sonu boyunca sosyal uzaklaşma kurallarını sürdürmeye devam etmeye çağırdı.
İtalya'da Başbakan Giuseppe Conte, ulusal kilitlenmeyi 3 Mayıs'a kadar uzattı ve şu ana kadar elde edilen kazanımların kaybolmaması gerektiğini söyledi.Ancak, 12 Mart'tan bu yana kapatılan işletmelerin küçük bir kısmının salı günü yeniden açılmasına izin verilecek. Conte, özellikle kitapçılardan ve çocuk giyim mağazalarından bahsetti, ancak medya raporları çamaşırhanelerin ve diğer hizmetlerin de dahil edilebileceğini önermektedir. İtalya'daki ölüm sayısı, bir önceki gün 610'luk bir rakamdan cuma günü 570 oranında arttı ve yeni vaka sayısı da 4.204'ten hafifçe 3.951'e düştü.
Bu sırada;
İrlanda Başbakanı Leo Varadkar ülkesinin kilitleme önlemlerinin 5 Mayıs'a kadar uzatılacağını duyurdu.
Türkiye, İstanbul ve Ankara dahil olmak üzere 31 şehirde gece yarısına başlaması için 48 saatlik sokağa çıkma yasağı emretti. Sokağa çıkma yasağının başlamasından sadece iki saat önce yapılan duyuru, panik satın almaya ve alışveriş tutkunlarına yol açtı.
Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'ya göre, Portekiz'in olağanüstü hal 1 Mayıs'a kadar yürürlükte kalacak.
İngiltere hükümeti, kısıtlamaların nihayetinde nasıl kaldırılabileceğini açıklama baskısı altında olduğunu, ancak kanıtlar zirvenin geçtiğini gösterene kadar kilitleme kısıtlamalarının devam edeceğini söyledi.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa perşembe günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, ülkenin 21 günlük kilitlenmesinin 2 hafta daha uzatılacağını söyledi - ana muhalefet partisinin ekonomik felakete yol açacağını söyledi.
Fransa'da Covid-19 ile ölenlerin sayısı cuma günü yaklaşık 1,000 ila 13,197 arttı. Bununla birlikte, yoğun bakım ünitelerindeki kişi sayısı üst üste ikinci gün için biraz düştü.
Sağlık Direktörü Jérôme Salomon, "Yüksek düzeyde de olsa bir düzlüğe ulaşıyoruz." dedi (BBC,2020).
Virüsün yayılması yavaşlıyor mu?
DSÖ başkanı Dr. Tedros cuma günü bazı Avrupa ülkelerindeki enfeksiyonlardaki belirgin yavaşlamayı memnuniyetle karşıladı. ABD'li yetkililer ayrıca, koronavirüs salgınının düzleşmeye başlayabileceğini söylüyor. Beyaz Saray koronavirüs görev gücünün koordinatörü Deborah Birx, cuma günü cesaret verici işaretler varken, salgının henüz zirveye ulaşmadığını söyledi. Bu arada Dr. Tedros, virüsün diğer ülkelerde hızla yayıldığı konusunda uyardı. Virüsün kırsal alanlara ulaştığını söylediği Afrika'yı vurguladı. "Şu anda kıtada 16'dan fazla ülkeye yayılmış vaka ve toplum kümeleri görüyoruz" dedi ve şöyle devam etti: "Özellikle kırsal bölgelerde, normalde şehirlerdeki kaynaklardan yoksun olan aşırı gerilmiş sağlık sistemleri için ciddi sıkıntılar bekliyoruz." (BBC,2020).
Evcil Hayvanlar Koronavirüs ile Bulaşabilir ve Öyleyse Onu Diğer Hayvanlara veya İnsanlara Yayabilir Mi?
Kediler insanlardan grip yakalayabilir ve bazıları Covid-19 virüsünü yakalamıştır ve bu laboratuvar kanıtlarıyla desteklendi. Hong Kong'da virüs için pozitif test edilen izole köpek vakaları da var. Ancak dahil olan evcil hayvanların hiçbiri Covid-19 ile ciddi şekilde hastalanmadı. Bilim adamları bunun nedenini araştırıyorlar. Ancak virüs, hayvan hücrelerinde insan hücrelerinde olduğu gibi çoğalmayabilir.
Bir köpek veya kedi koronavirüsü insanlara bulaştırabilir mi?
Bilim adamlarına ve veterinerlere göre bunun olması pek olası değil. Koronavirüsü geçen ve insanlara Covid-19'a neden olan evcil hayvan vakası olmamıştır. Aynı şey, çok yakından ilişkili bir virüs olan 2013 Sars salgını için de geçerliydi.
Enfekte bir kişi hayvana daha önce dokunduysa veya okşadıysa, bir hayvanın kürkü kirlenebilir mi?
Nottingham Üniversitesi veteriner viroloji profesörü Dr Rachael Tarlinton şöyle diyor: "Bu teorik olarak mümkün, herhangi bir yüzeyde olduğu gibi, bir kişinin elleri veya kıyafeti gibi, ama bunun şimdiye kadar hiçbir durumda olmadığını görmedik." Her zamanki tavsiye geçerlidir - herhangi bir evcil hayvana veya kurşun gibi şeylere dokunduktan sonra ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın. Şu anda birbirinizi korumak için evcil hayvanınızı öpmekten kaçınmak en iyi yol.
Kendi kendini yalıtırsam evcil hayvanımı nasıl güvende tutarım?
Kendini izole etmek zorunda kalırsanız evcil hayvanınızın ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağınızı düşünmeye değer. RSPCA (Kraliyet Hayvanlara Zulüm Önleme Derneği), eğer varsa, köpeklerin bahçenize girebileceğini veya tuvalete gitmek için ön kapınızın hemen dışında olduğunu söylüyor.
Evinizde kalmaya alışkın bir kediniz varsa, evinizin diğer bir üyesinde olduğu gibi içeride saklayın. Ayrıca, kumunu düzenli olarak temizleyin. Açık bir kediniz varsa, onunla olan etkileşimlerinizi minimumda tutmaya çalışın. Hastaysanız, evcil hayvanlarınızla yakın teması kısıtlayın.
Köpek yürüyüşüyle ilgili kurallar nelerdir?
Yürümeye ihtiyaç duyan bir köpeğiniz varsa, bunu izin verilen bir açık hava egzersiz seansınızla birleştirebilirsiniz.Ancak, kendi başınıza veya diğer hane halkı üyeleriyle egzersiz yaparken yaptığınız gibi, diğer insanlardan her zaman en az 2m uzakta tutmayı unutmayın (BBC,2020).
60 dakikada Tanı Koyan Yerli Test Kiti
Savunma Sanayii’nin desteğiyle 60 dakikada sonuç veren koronavirüs test kiti geliştirildi. Türk bilim insanları, PCR (polymerase chain reactions) yöntemine yakın güvenilirlikte bir test kiti yapmayı başardı. Bu projeyi geliştiren isimlerden biri Hüseyin Avni Öktem: “Hasta gelecek, boğaz veya burun süprüntüsü alınacak ve tek kullanımlık kartuşlara konulacak. Bu kartuş cihaza yerleştiriliyor ve tamamen dokunmatik ekran üzerinden tek tuşa dokunarak reaksiyon yerine getiriliyor. Reaksiyon tamamlandıktan sonra hasta kayıtları giriliyor ve sonuçlar anlık olarak cep telefonları üzerinden SMS, e-mail hatta sesli çağrı olarak hastaya ulaşıyor.” dedi. Bu yöntemle, gelen hastanın 1 saat içerisinde sonucu alması hedefleniyor (NTV, 2020).
Türkiye’de Sokağa Çıkma Yasağı
İçişleri Bakanlığı tarafından, 11 Nisan itibariyle 31 ilde 48 saat sürecek olan sokağa çıkma yasağı getirildi. Kural ihlalinde bulunan 2.756 kişiye ise adlî ya da idarî işlem gerçekleştirileceği bildirildi. 31 ilde gerçekleştirilen bu uygulama 63 milyon insanı kapsıyor (NTV, 2020).
Ekmek dağıtımına ilişkin açıklama
Sokağa çıkma yasağı süresince devam edilecek olan ekmek dağıtımıyla ilgili Türkiye Fırıncılar Federasyonu açıklama yaptı. Sokağa çıkma yasağı süresince ruhsatlı fırınların açık olacağı belirtildi. Ekmek dağıtımı fırıncıların kendi araç ve personelleriyle ve Vefa Sosyal Destek Grubu yardımıyla gerçekleştirildi (NTV, 2020).
Koronavirüs Aşısı Eylülde Hazır Olabilir
Oxford Üniversitesi’nde aşı bilimleri profesörü olan Sarah Gilbert, The Times’a yaptığı açıklamaya göre takımı tarafından geliştirilen aşının işe yarayacağı konusunda %80 emin. İnsan üzerindeki denemelere ise önümüzdeki iki hafta içinde başlayacaklarını söyledi. Aşının başarılı olması durumunda hükümet milyonlarca dozun hazırlanmasına destek olacağını belirtti (Thomson, Sylvester, Smyth & Wright, 2020).
Fransa'da COVID-19 Tedavisinde Klorokin
Covid-19’a karşı klorokin kullanılmasını tavsiye eden Dr. Raoult, Fransız cumhurbaşkanıyla görüştükten sonra tedavi amacıyla klorokin kullanılmasına izin verildi. Tedavisinde klorokin kullanılan hastaların %91.7’sini 10 gün içinde iyileştirdiği belirtildi (Anadolu Ajansı, 2020).
KAYNAKÇA
Anadolu Ajansı (2020, 11 Nisan). Fransa'da Covid-19 tedavisinde kullanılan klorokin hastaların yüzde 91,7'sini iyileştirdi. NTV. URL: https://www.ntv.com.tr/saglik/ fransada-covid-19-tedavisinde-kullanilan-klorokin-hastalarin-yuzde-91-7sini- iyilestirdi,eDgE4jPfx0uAr63Fi9GYtw
BBC (2020, 10 Nisan). Dünya Sağlık Örgütü: “Sokağa Çıkma Yasağı” çok erken kaldırılırsa ‘Ölümcül yeniden dirilmeye yol açabilir.' URL: https://www.bbc.com/news/world-52248516
BBC (2020, 10 Nisan). Evcil hayvanlar koronavirüs ile bulaşabilir ve öyleyse onu diğer hayvanlara veya insanlara yayabilir mi? URL: https://www.bbc.com/news/explainers-52214609
NTV (2020, 10 Nisan). 60 dakikada tanı koyan yerli test kiti. URL: https://www.ntv.com.tr/video/turkiye/60-dakikada-tani-koyan-yerli-test-k...
NTV (2020, 11 Nisan). Ekmek dağıtımına ilişkin açıklama. URL: https://www.ntv.com.tr/turkiye/ekmek-dagitimina-iliskin-aciklama,eSRM8PP6A0 yhKPl8YR8zFw
NTV (2020, 11 Nisan). İçişleri Bakanlığı'ndan sokağa çıkma yasağı açıklaması. URL: https://www.ntv.com.tr/turkiye/icisleri-bakanligindan-sokaga-cikma-yasagi- aciklamasi,1IuVEELVPUWGKxN85fTfiA
Thomson, A., Sylvester, R., Smyth, C. & Wright, O. (2020, 11 Nisan). Coronavirus vaccine could be ready by September. The Times. URL: https://www.thetimes.co.uk/edition/ news/coronavirus-vaccine-could-be-ready-by-september-flmwl257x