8 Nisan 2020 tarihi itibariyle, küresel COVID-19 aşı Ar-Ge ortamı, 78'i aktif olarak onaylanan ve 37'si doğrulanmayan 115 aşı adayını içermektedir. Onaylanmış 78 aktif projeden 73'ü şu anda klinik öncesi aşamalardadır. Son zamanlarda çalışması yürütülen en iyi adaylar arasında Moderna'dan mRNA-1273, CanSino Biologicals'dan Ad5-nCoV, Inovio'dan INO-4800, LV-SMENP-DC ve Shenzhen Geno- Bağışıklık Tıp Enstitüsünden patojene özgü aAPC olarak sıralanabilir (Tablo 1). Çok sayıda aşı geliştiricisi, 2020'de insan testlerini başlatma planlarını belirtmiştir.
Tablo 1. COVID-19 İçin Klinik Faz Aşısı Adayları
|
ADAY |
AŞI ÖZELLİKLERİ |
GELİŞTİRİCİ |
DURUM |
|
mRNA-1273 |
S proteinini kodlayan LNP-kapsüllenmiş mRNA aşısı |
Moderna |
Phase I (NCT04283461) |
|
Ad5-nCoV |
S proteinini ifade eden Adenovirüs tip 5 vektörü |
CanSino Biologicals |
Phase I (NCT04313127) |
|
INO-4800 |
Elektroporasyon ile verilen S proteinini kodlayan DNA plazmidi |
Inovio Pharmaceuticals |
Phase I (NCT04336410) |
|
LV-SMENP-DC |
Seçilen viral protein domainlerine dayanan sentetik minigen eksprese eden lentiviral vektör ile modifiye edilmiş DC'ler; antijene özgü CTL'ler ile uygulanır |
Shenzhen Geno-Bağışıklık Tıp Enstitüsü |
Phase I (NCT04276896) |
|
Patojen özgü aAPC |
Seçilen viral protein domainlerine göre sentetik minigen eksprese eden lentiviral vektör ile modifiye edilmiş aAPC'ler |
Shenzhen Geno- Bağışıklık Tıp Enstitüsü |
Phase I (NCT04299724) |
aAPC, yapay antijen sunan hücre; CTL, sitotoksik T lenfosit; DC, dendritik hücre; LNP, lipit nanoparçacık; S proteini, SARS-CoV-2 spike proteini.
KAYNAKÇA
https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5 ClinicalTrials.gov web sitesi; Dünya Sağlık Örgütü